Waarom kan het glad zijn, terwijl het niet vriest?

21 januari 2024, 07:18

Gladheid kan al voorkomen bij luchttemperaturen boven nul. Foto: Jannes Wiersema

Veel mensen vinden echt winterweer heel leuk. Denk aan schaatsen op natuurijs of een mooi wit landschap en het maken van een sneeuwpop. Maar winters weer brengt ook nadelen met zich mee, vooral in het verkeer. Soms kan het zelfs glad zijn, terwijl het niet eens vriest! Hoe dit kan leggen we uit in dit artikel.

Voor gladheid zijn twee dingen nodig. Een weg die kouder is dan 0 graden en vocht. De luchttemperatuur wordt gemeten op anderhalve meter hoogte. Deze temperatuur is vaak niet gelijk aan de wegdektemperatuur. Op een zonnige zomerdag wordt asfalt bijvoorbeeld veel heter dan de lucht. De temperatuur van de weg kan soms oplopen tot wel 50 graden!

Ook in de winter kan het verschil tussen de luchttemperatuur en de wegdektemperatuur aanzienlijk zijn. Dit kan op twee manieren. Soms koelen wegen sneller af dan de lucht en soms warmen ze juist langzamer op.

Bruggen en viaducten

Vaak lees of hoor je bij gladheidswaarschuwingen: ‘vooral op bruggen en viaducten’. Meestal is de grond in Nederland warmer dan 0 graden en profiteren gewone wegen van bodemwarmte. Bruggen en viaducten koelen, door het ontbreken van deze bodemwarmte, tijdens een heldere nacht veel sneller af dan gewone wegen.

Als de weg op bruggen en viaducten kouder wordt dan 0 graden kan het glad worden. Dit gebeurt als de weg al nat is of vocht uit de lucht neerslaat op de koude weg. Is en blijft de weg droog dan wordt het niet glad, ook al is de wegdektemperatuur onder het vriespunt.

Lees alles over verschillende soorten gladheid.

Verraderlijke gladheid door vorst in de grond

Heel soms, aan het einde van een vorstperiode, kunnen juist gewone wegen glad worden terwijl het niet meer vriest. Dit kan zeer verraderlijk zijn!

Gladheid door regen op bevroren ondergrond (ijzel). Foto: Jannes Wiersema
Gladheid door regen op bevroren ondergrond (ijzel). Foto: Jannes Wiersema

Bij een dooiaanval, na een flinke vorstperiode, is de temperatuur van de toplaag van de grond nog enige tijd onder het vriespunt. Een dooiaanval brengt altijd vochtig weer met zicht mee. Vaak wordt dit nog verergerd door smeltende sneeuw. De nacht na een dooiaanval verloopt daardoor heel vaak nevelig en mistig. Bij temperaturen van een paar graden boven het vriespunt kunnen wegen, door de kou in de bodem, gemakkelijk opvriezen. De temperatuur van het wegdek duikt in de nachtelijk uurtjes weer onder 0 en het aanwezige vocht bevriest op de weg met gladheid tot gevolg. Het kan dan spekglad zijn terwijl je auto aangeeft dat het bijvoorbeeld +2,5 graden is.

Bruggen en viaducten hebben geen last van deze vorst in de grond en zijn opvallend genoeg doorgaans juist niet glad in deze weerssituatie.

Is er komende dagen kans op gladheid? Dit lees je uiteraard in het meest uitgebreide weerbericht van Nederland.

Johnny Willemsen

Johnny Willemsen

Meteoroloog

Weernieuws-onderwerpen

Kies een onderwerp om meer te weten te komen over het weer…

Nieuwsoverzicht

Weeronline nieuwsbrief

Ontvang wekelijks de leukste nieuwtjes en weetjes over het weer

Gratis inschrijven