Dierbaar Dubbelzinnig
Dieren kom je bijna overal tegen: thuis, in de stad, in het wild of in de dierentuin. Maar hoe kijken we eigenlijk naar dieren en wat is onze relatie met hen?
Ontwikkelingen zoals verstedelijking, een groeiende wereldbevolking en klimaatverandering hebben invloed op de leefruimte en toegang tot voedselbronnen voor zowel mens als dier. Hierdoor komen mens en dier elkaar steeds meer tegen op onverwachte plekken: denk aan de ijsberen die vanwege het smeltende Noordpool-ijs opduiken in Canadese en Russische dorpen. Ook in ons eigen land zien we veranderingen: de wolf is weer terug in Nederland en ook de goudjakhals is in ons land gespot, met alle gevolgen van dien voor boeren met vee. Dat mens en dier elkaar in de weg kunnen zitten blijkt bijvoorbeeld ook bij de overlast die wordt ervaren op de Veluwe door het -volstrekt natuurlijke- gedrag van wilde zwijnen.
Kortom, het is hoog tijd om stil te staan bij de relatie tussen mens en dier, en hoe die eruit zou kunnen en moeten zien in een veranderde samenleving. Voordat we deze vraag kunnen beantwoorden, is het van belang om de relatie tussen mens en dier te bestuderen. Wat direct opvalt is dat die relatie dubbelzinnig is: dieren zijn ons dierbaar en we knuffelen met ze, maar we jagen ook op ze, eten ze op, of verdelgen ze.
Vandaar de naam ‘Dierbaar Dubbelzinnig’ voor een onderzoeksproject dat tot doel heeft in kaart te brengen hoe wij, als mens, denken over onze relatie met dieren en het gesprek daarover met elkaar te voeren. Dierbaar Dubbelzinnig bestaat uit een ‘Citizen Science project’ in de vorm van een fototentoonstelling met stellingen en een fotowedstrijd, waarbij burgers een actieve rol hebben.
Fototentoonstelling
Centraal in het project ‘Dierbaar Dubbelzinnig’ stond de fototentoonstelling, die van 18 juni tot en met 16 juli 2021 plaatsvond in Koninklijke Burgers’ Zoo in Arnhem. Bezoekers werden langs een 13-tal foto’s geleid die speciaal voor dit project zijn gemaakt, en die verschillende aspecten van de relaties tussen mens en dier verbeelden. De deelnemers werden middels een vragenlijst uitgenodigd om hun mening te geven over de stellingen die aan de beelden zijn gekoppeld. Aan het eind van de tentoonstellingsroute konden deelnemers tijdens ‘Dierbare Dialogen’ reflecteren op wat zij hadden gezien en ervaren in de tentoonstelling.
De eerste publicatie
Op 29 november presenteerden de schrijvers Dr. Liesbeth Feikema en Dr. Wieke Eefting het boek Dierbaar Dubbelzinnig aan het publiek in het Koninklijke Burgers’ Zoo. Het boek is een eerste publicatie, waarin zij niet alleen de eerste onderzoeksresultaten delen, maar ook mensen uitdagen om te reflecteren op hun eigen houding ten opzichte van dieren. Verschillende perspectieven kunnen hieraan ten grondslag liggen, die in het boek terug te vinden zijn. Klik hier voor een preview van het boek.
Toekomst
De grote betrokkenheid van het publiek zorgde voor een schat aan informatie. Meer dan 1800 bezoekers deelden hun perspectief over hoe zij naar mens-dier relaties kijken. CenSAS zal in samenwerking met de initiatiefnemers de komende jaren verder werken aan dit project. Door onder andere onderzoeksresultaten te vertalen naar wetenschappelijke publicaties. Studenten zijn daarbij van harte welkom om aan te sluiten.
Initiatief
Dierbaar Dubbelzinnig is een initiatief van Dr. Liesbeth Feikema en Dr. Wieke Eefting die ook de fotografie heeft verzorgd. Het project wordt vormgegeven in een samenwerkingsverband tussen CenSAS en Koninklijke Burgers’ Zoo.
Financiering
Financiering van het tentoonstellings- en onderzoeksproject Dierbaar Dubbelzinnig is mogelijk gemaakt door bijdragen van het Public Engagement Seed Fund van de Universiteit Utrecht, van Koninklijke Burgers’ Zoo en van CenSAS. Het boek Dierbaar Dubbelzinnig is gefinancierd door Stichting Animales.