Zo zijn zomertijd en wintertijd ontstaan

Sinds 1981 schakelen we jaarlijks eind maart over van wintertijd naar zomertijd en eind oktober weer terug naar wintertijd. In de jaren daarvoor waren de regels anders of werd de klok niet verzet. Lees in dit artikel hoe zomertijd en wintertijd zijn ontstaan en wat de beweegredenen zijn voor het jaarlijks verzetten van de klok.

Allereerst is het belangrijk om te weten dat wintertijd de standaardtijd is. Voor de eerste invoering van zomertijd was het dus altijd het hele jaar wintertijd. Sinds het ontstaan van zomertijd noemen we standaardtijd ook wintertijd.

Het doel van het verzetten van de klok is om gedurende het jaar de daglichtperiode beter overeen te laten komen met de tijden waarop de meeste mensen wakker zijn. Ook zou het energie (verlichting) besparen, maar dit effect is omstreden.

Eerste grootschalige invoering tijdens de Eerste Wereldoorlog

De eerste voorstellen voor het invoeren van zomertijd stammen al uit de 19e eeuw, maar de eerste invoering van zomertijd vond plaats tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het Duitse Keizerrijk voerde zomertijd in op 30 april 1916. Nederland was in deze oorlog neutraal, maar volgde een dag later (1 mei). Deze zomertijd liep tot 1 oktober 1916.

In de periode 1916-1939 was elk jaar sprake van zomertijd en wintertijd. In 1940-1942 hadden we het hele jaar zomertijd. Van 1943 tot en met 1945 was wel weer sprake van zomertijd en wintertijd.

Lees hier wat zomertijd in december betekent.

Na WO II ruim 30 jaar wintertijd

Na de Tweede Wereldoorlog hebben we de klok van 1946-1976 niet verzet. Het was in deze periode elk jaar het hele jaar wintertijd (oftewel: standaardtijd).

Lees hier wat wintertijd in augustus betekent.

In 1977 werd zomertijd weer ingevoerd. De reden was de oliecrisis en het idee dat met het herintroduceren van het klok verzetten energie werd bespaard. In 1977-1980 liep de zomertijd van de eerste zondag van april tot de laatste zondag voor 2 oktober. Sinds 1981 gelden de regels die nu nog steeds gelden: zomertijd begint op de laatste zondag van maart om 2:00 uur en eindigt op de laatste zondag van oktober om 3:00 uur.

Tijden van zonsopkomst en zonsondergang 2024 voor Midden-Nederland.

Klok verzetten afschaffen?

In de winter van 2018 is er een Europees onderzoek geweest naar het verzetten van de klok. Er bleek een ruime meerderheid voor het afschaffen ervan te zijn. Mogelijk gaat de Europese Commissie het verzetten van de klok in de toekomst verbieden. Dit leverde fikse discussie op in veel Europese landen. Moet het dan zomertijd of wintertijd worden? Wij introduceerden in 2019 nog een derde optie: de klok eenmalig een half uur verzetten.

Bronnen: Wikipedia, NRC, europa-nu.nl, Ministerie van Binnenlandse Zaken