Wat zijn vallende sterren?

Animatie door in60seconds.nl.

Vallende sterren zijn stukjes ruimtepuin die binnendringen in onze atmosfeer. Het ruimtepuin wordt meteoroïde genoemd en zodra het puin een lichtspoor achterlaat noemen we het een meteoor. Dagelijks dringen enkele meteoroïden onze atmosfeer binnen, maar wanneer de aarde door zogenaamde meteorenzwermen heen trekt kan een heuse sterrenregen of meteorenstorm ontstaan.

De meteorenzwermen zijn afkomstig van kometen. Kometen verliezen onder invloed van straling van de zon constant stukjes steen; de meteoroïden. Wanneer dit ruimtestof onze atmosfeer, op 100 km hoogte boven het aardoppervlak, met hoge snelheid binnendringt begint het steentje te gloeien. Dit komt door wrijving en het samendrukken van de lucht vóór de meteoroïde uit. Ook wordt het pad van de vallende ster door de hoge valsnelheid elektrisch geladen. Dit proces heet ionisatie. Bij het opheffen van het ladingsverschil komt straling vrij en dat zien we als licht.

Lees ook: Kijktips voor het zien van vallende sterren

Het verschil tussen meteoren, sterren en een meteoriet

Bij het binnendringen van de atmosfeer worden soms snelheden behaald van meer dan 252.000 km/uur. Dat is 315 keer sneller dan een Boeing 747 vliegt. Astronomen noemen het lichtspoor een meteoor en in de volksmond hebben we het over vallende sterren. In werkelijkheid heeft het niets met sterren te maken. Sterren zijn gasvormige hemellichamen die tientallen tot duizenden lichtjaren ver weg staan van de aarde. Het bekendste voorbeeld van een ster is de Zon!

Wanneer een meteoroïde (ruimtesteen) niet geheel verpulvert bij het vallen door de dampkring kan het ruimtepuin het aardoppervlak bereiken. In dat geval spreken we van een meteoriet. Simpelweg is een meteoriet dus niets anders dan een grote vallende ster.

Meteoriet. Foto: Adobe Stock / Vladimir

Bekende meteorenzwermen

De bekendste vallende sterren events zijn die van de Perseïden en de Geminiden. Deze zwermen staan bekend om hun grote hoeveelheden vallende sterren. Sommige jaren valt het aantal zichtbare meteoren echter tegen, doordat de maan te veel licht geeft. De Perseïden zijn waarschijnlijk de meest bekeken soort, omdat deze in de eerste helft van augustus te zien zijn wanneer veel mensen vakantie hebben. De Geminiden leveren meestal de meeste vallende sterren op.

Andere bekende meteorenzwermen, die soms veel vallende sterren veroorzaken, zijn de Boötiden (januari), de Eta-Aquariden (mei), Delta-Aquariden (juli), Orioniden (oktober) en de Leoniden (november). Deze laatste geeft vaak weinig vallende sterren, maar produceert heel soms een grote sterrenregen. Dit gebeurde voor het laatst in 1998, zoals te zien op onderstaand filmpje.

Ook passeert de aarde enkele spectaculaire zwermen slechts sporadisch, bijvoorbeeld de meteorenstorm van de Alpha Monocerotiden. De laatste sterrenregen van deze meteorenzwerm vond plaats in november 2019, maar daarvoor in 1995.

Uiteindelijk bepaalt het weer of een meteorenzwerm te zien is. Lees wat het beste weer is om naar de sterren te kijken.

Bron: Weeronline & Arnold Tukkers van Cosmos Sterrenwacht.