Herfst verliep zacht en rustig

Van heerlijk nazomeren in september tot ruitenkrabben in november. De herfst liet zich als overgangsseizoen van verschillende kanten zien. In deze terugblik lees je hoe uitzonderlijk de herfst dit jaar verliep.

De herfstmaanden kwamen dit jaar allemaal warmer dan gemiddeld uit de bus. Het is dan ook geen verrassing dat de gemiddelde herfsttemperatuur in De Bilt aan het einde van het seizoen met 11,6 graden op een zesde plaats staat. Het lijstje wordt aangevoerd door vijf jaartallen uit de 21ste eeuw. De warmste herfst was 2006 met 13,6 graden. Deze waarden liggen ruim boven het gemiddelde van 10,9 graden! De warmste dag in De Bilt kwam al vroeg in de herfst voor: op 8 september werd het 26,8 graden.

Seizoensoverzicht herfst - Gemiddelde herfsttemperatuur - De Bilt

Late vorst in zachte herfst

De eerste officiële vorst na de zomer liet deze herfst dan ook relatief lang op zich wachten. Pas op 22 november koelde het in De Bilt af naar -0,8 graden. Meestal duikt temperatuur op het hoofdstation op neushoogte in de eerste week van november al onder het vriespunt. Halverwege oktober daalde het kwik in Enschede en Ell al onder het vriespunt. Opklaringen hadden ook later in de herfst een sterke voorkeur voor het oosten en zuidoosten van het land. Tijdens de laatste weken van november was de ruitenkrabber steeds vaker nodig in Brabant en Limburg. Soms moest ook in andere delen van het land ruiten worden gekrabd.

Nachtvorst - Autoruiten krabben - Herfstterugblik

Eind november kwam de temperatuur regionaal rond het vriespunt uit en was het krabben geblazen. Foto: Ben Saanen.

Klimaatverandering? Lees hier wanneer het de afgelopen jaren tot de eerste officiële vorst kwam.

Seizoensoverzicht herfst - Herfstterugblik - Aantal zonuren in de herfst

De zon kreeg het steeds moeilijker

In september konden we genieten van een periode met zonnig en zacht nazomerweer. De zon scheen met een totaal van 178 uur zo’n 20 uur langer dan gebruikelijk. Naarmate de herfst vorderde kreeg de zon het steeds moeilijker. In oktober lag het aantal zonuren nog maar een paar uur boven het gemiddelde en in november was de zon net een paar uur minder dan gemiddeld te zien. Mist, nevel en laaghangende bewolking zorgden voor een aantal grijze en kille dagen waarbij de zon slechts tijdens spaarzame opklaringen te zien was.

Prachtige herfstkleuren. Foto: Joop van Duivendijk.

Prachtige herfstkleuren in volle glorie tijdens dagen met aangenaam herfstweer. Foto: Joop van Duivendijk.

Droog, nat, droog

Gemiddeld over het land was oktober bij uitstek de natste maand van deze herfst, maar niet overal was het zo nat! In Zuid-Limburg viel slechts 50 millimeter in de hele oktobermaand, terwijl in de Randstad de neerslagsommen lokaal piekten naar 188 millimeter. Kustconvergentie is een belangrijke veroorzaker van deze enorme verschillen. In november domineerde rustig herfstweer en viel minder neerslag dan gemiddeld. Wel sluit de maand buiig af. De meeste neerslag was ook in november weggelegd voor de westelijke helft van het land.

De relatief natte oktobermaand kon het gebrek aan neerslag in de overige maanden niet compenseren. De neerslagsom van de herfst gemiddeld over het hele land kwam met zo’n 211 millimeter dan ook ruim onder de gebruikelijke waarde van 247 millimeter uit.

Seizoensoverzicht herfst - Herfstterugblik - Neerslag gemiddeld over het land

Op zaterdag 27 november was er sprake van het eerste witte landschap, nadat eerder in de nacht de eerste vlokken van het seizoen waren gevallen. Het oosten van Brabant had de primeur voor het eerste witte winterse tintje van het winterhalfjaar 2021-2022.

Herfst kabbelde voort

Vorig jaar raasde herfststorm Odette over Nederland. Deze herfst bleef het vaak rustig in de atmosfeer en kwam het (net) niet tot een officiële storm. In de herfstvakantie, op 21 oktober, was het wel even flink onstuimig. Stevige buien veroorzaakten forse valwinden en er kwamen zelfs tornado’s voor! Op een meetpunt net uit de kust werd storm gemeten, maar niet op land.

Een ‘stormloze’ herfst beleefden we ook in 2018 én 2019. Dat is best uitzonderlijk, want gemiddeld komt het eens in de vijf à zes jaar niet tot een storm in de herfst. Dat rustige weer leverde wel geregeld nevel en (dichte) mist op. In totaal werd op 16 dagen een code geel uitgegeven om te waarschuwen voor slechte zichten.

Lees hier waarom het juist in de herfst zo vaak mistig is.

Houd ons nieuwsblog in de gaten voor de maandverwachting van december!

Hoofdfoto: Jan Simmes