Direct naar artikelinhoud

Dit is de meest mens-, milieu- en diervriendelijke kippenstal ter wereld

De hennen bij Kipster zullen het zelf niet beseffen, maar ze zijn geluksvogels. Ze zijn de eerste lichting kippen in de meest mens-, milieu- en diervriendelijke kippenstal ter wereld. 'Gaaf toch!'

Wakker Dier is zó enthousiast dat het promotie maakt voor Kipster
Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Zonet was de kippenstal van Kipster in Oirlo nog een oase van rust en maagdelijk zaagsel. Nu, klokslag 10.00 uur, schuiven de wanden aan de zijkanten open en stromen 24 duizend kippen uit hun nachthokken naar buiten, het daglicht tegemoet. Als de Rode Zee die zich achter Mozes sluit, neemt een vloedgolf van witte kippen met helderrode kammen bezit van de binnentuin.

Het blijft een mooi gezicht, beaamt kippenboer Ruud Zanders (44) van achter de glaswand waar bezoekers de stal in kunnen kijken. In een mum van tijd verspreiden de kippen zich over de ren waar her en der boomstronken liggen en boompjes in potten staan. Voor de dames zit het werk erop, zegt Zanders. 'In de ochtend leggen kippen een ei, 's middags zijn ze vrij.'

Deze hennen zullen het zelf niet beseffen, maar ze zijn geluksvogels. Ze zijn de eerste lichting kippen in de meest mens-, milieu- en diervriendelijke kippenstal ter wereld. Voor minder gaat Kipster niet, zegt Zanders. 'Wij willen de beste kippenboerderij ter wereld zijn.'

Wakker Dier is zó enthousiast dat het promotie maakt voor Kipster
Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant
Nederland is het land met de grootste veedichtheid ter wereld. Hier lopen 12,5 miljoen varkens, 105 miljoen kippen en 4,2 miljoen koeien rond

Zelfs Wakker Dier, vooral bekend van de anti-plofkipreclame, is zo enthousiast over de stal dat ze deze week radiospotjes gaan uitzenden om promotie te maken voor Kipster. 'Dat doen we inderdaad niet vaak', zegt woordvoerster Anne Hilhorst. 'Maar wij zijn hier zó positief over.'

Nederland is het land met de grootste veedichtheid ter wereld. Op dit kleine stukje aarde lopen 12,5 miljoen varkens, 105 miljoen kippen en 4,2 miljoen koeien rond. Die opeenstapeling zorgt voor problemen: stank, uitstoot van fijnstof en CO2, te veel dieren op elkaar gepakt in te kleine stallen.

Al jaren wordt geëxperimenteerd met andere vormen van huisvesting. Het probleem is dat twee belangrijke doelen, milieu en dierenwelzijn, elkaar in de weg lijken te staan, zegt Ferry Leenstra, projectleider Veehouderij & Omgeving van Wageningen Universiteit.

Tekst gaat verder onder de foto.

Wakker Dier is zó enthousiast dat het promotie maakt voor Kipster
Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Rendabele oplossing

Geef je kippen vrije uitloop, dan krijg je meer fijnstof in de lucht. 'In een gesloten systeem is dat gemakkelijker te controleren.' Maar dat gaat weer ten koste van dierenwelzijn. Die twee met elkaar verzoenen is een uitdaging, zegt Leenstra.

Maar zelfs als dat lukt, dan wacht de volgende hobbel, waarschuwt haar vakgenoot Geert van der Peet van Wageningen Livestock Research: wie gaat dat betalen? Op de tekentafel kan het er allemaal prachtig uit zien, zegt Van der Peet. Maar zijn consumenten bereid te betalen voor duurder vlees en duurdere eieren? 'Daar zit nu de grootste spanning.' Onlangs nog moest een kipvriendelijke Rondeelstal in Ewijk sluiten omdat het niet rendabel te maken was.

Voor deze catch 22-situatie beweren boer Zanders en zijn drie partners (een andere boer, een duurzame ondernemer en een communicatiestrateeg) de oplossing te hebben gevonden.

Zanders, behalve boer ook lector Gezonde Pluimveehouderij aan de agrarische hogeschool in Dronten, kan model staan voor de ontwikkeling van de pluimveehouderij in Nederland. Zijn opa had de kippen nog gewoon op het erf lopen, vader had een legbatterij. Zanders en zijn broer breidden dat uit tot een bedrijf met miljoenen kippen, tot ze in 2007 failliet gingen. 'We waren kapotgegroeid.'

Nu gooit hij het over een hele andere boeg. Kipster lijkt in geen enkel opzicht op een traditionele kippenboerderij. Het is een bijna futuristisch aandoende serre met schuine aflopende glazen glaswanden. Midden door het langwerpige gebouw loopt een overdekte binnentuin. Tegen de zijwanden bevinden zich de nachthokken, met aan de achterkant uitloop naar een buitenren die met gaas is afgedekt tegen roofvogels.

Fijnstof wordt uit de lucht gevangen met filters en ionisatiekanonnen. Zonnepanelen op het dak zorgen voor (meer dan) de eigen energie. De kippen worden gevoerd met reststromen (oud brood, beschuit, crackers) uit de voedingsindustrie. Het publiek is de hele dag welkom om in de stal te komen kijken.

Elke dag worden de ramen van de van de bezoekersruimte schoongemaakt.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Haantjesburgers

Dat de kippendames het ook naar hun zin hebben mag blijken uit de maximale drie sterren die de Dierenbescherming geeft aan de eieren van Kipster. Die zijn vanaf donderdag exclusief te koop bij Lidl, de van oorsprong Duitse discounter die de laatste tijd hard aan een duurzaam imago werkt.

Zanders en consorten hebben met Lidl een contract van vijf jaar getekend. De winkelprijs komt rond de 23 cent per ei te liggen: duurder dan scharrel, goedkoper dan biologisch. 'Spotgoedkoop', vindt Zanders, die nog wel moet afwachten of de consument dat ook vindt.

Ondertussen gaat Kipster nog verder, want bij Kipster is aan alles gedacht. De haantjes die geboren worden bij het uitbroeden van leghennen (en in de gangbare kippenhouderij als kuiken worden vergast) worden net als hun zusters zeventien weken grootgebracht. Dan worden ze geslacht en verwerkt tot Haantjesburgers. Want, zegt Zanders: 'Bij eieren hoort een haantje.'

Tekst gaat verder onder de foto.

De winkelprijs komt rond de 23 cent per ei te liggen: duurder dan scharrel, goedkoper dan biologisch - 'spotgoedkoop'
Haantjesburgers
Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

De leghennen nemen, als ze na zestig weken zijn uitgelegd, dezelfde weg: ze worden verwerkt tot kipcorns en nuggets. En worden dus niet, zoals de meeste andere legkippen, goedkoop op de Afrikaanse markt gedumpt. 'Waar ze de lokale economie verstoren.'

Intussen staat Zanders in Oirlo te glunderen als hij ziet hoe kippen in de buitenren een holletje graven onder een boomstronk. 'Gaaf toch!' Revolutionary Farmers, staat op een van de muren van Kipster. Zanders lacht. 'Wij vinden dat wij dat zijn.'

Verbetering: in een eerdere versie stond dat volgens de Bijbeloverlevering de Dode Zee zich achter Mozes sloot. Dat moest de Rode Zee zijn.