Einde coronasteun laat zich voelen: aantal faillissementen stijgt opnieuw

De stijging komt niet als een grote verrassing. Vorige week waarschuwde de Kamer van Koophandel al dat 200 duizend ondernemers op omvallen staan na twee jaar coronacrisis. Daarbij kampen veel bedrijven met de hoge inflatie en stijgende energiekosten. Nu de coronasteunmaatregelen aflopen, leidt dat tot meer faillissementen.

Ondanks een toename is het aantal faillissementen nog altijd veel lager dan voor de coronacrisis. In 2019 werden gemiddeld zo’n 250 ondernemingen per maand bankroet verklaard. Tijdens de coronapandemie daalde dat aantal flink. Zo gingen er vorig jaar maar 1.536 bedrijven failliet, het laagste niveau in dertig jaar tijd. 

Dat had vooral te maken met de coronasteunmaatregelen van de overheid. ‘De afgelopen jaren konden ondernemingen door de overheidssteun in feite niet krimpen’, vertelt econoom Jan-Paul van de Kerke van ABN Amro. Bedrijven die onder normale omstandigheden waren omgevallen, bleven tijdens de pandemie overeind.

Nu die steun wegvalt, zullen de faillissementen oplopen, aldus Van de Kerke.  Eind maart ontvingen ondernemers de laatste bedragen van de NOW-steun. Vanaf deze maand krijgen ze ook geen uitstel meer van belastingbetaling. Van de Kerke: ‘Dit zal naar verwachting vooral de sectoren raken die het tijdens de pandemie al zwaar hadden, zoals de horeca, de reisbranche en de kappers.’ 

Hogere kosten, minder groei

Daar komt bij dat de beloofde economische groei, die gepaard zou gaan met de afbouw van de steunpakketten, uitblijft. ‘Eind vorig hadden we nog een enorme inhaalslag verwacht door het wegvallen van alle restricties’, zegt Van de Kerke. De oorlog in Oekraïne remt die groei flink. ‘Bedrijven kampen met hogere kosten door de hoge inflatie, maar groeien minder hard. Dat zullen we komende jaren merken.’

Dat het aantal faillissementen de komende tijd verder zal stijgen, is volgens de econoom niet alleen slecht nieuws. ‘Natuurlijk is een faillissement op individueel niveau verschrikkelijk, maar voor de economie als geheel is het gezond.’ Slechtlopende bedrijven maken op die manier plaats voor nieuwe, betere ondernemingen.

De faillissementen kunnen bovendien voor enige verlichting zorgen op de krappe arbeidsmarkt. ‘Nu het personeel bij noodlijdende bedrijven niet meer kan worden doorbetaald door NOW-steun, komen zij weer de arbeidsmarkt op’, zegt Van de Kerke. Goed nieuws voor veel ondernemers die de afgelopen maanden kampten  met aanhoudende personeelstekorten.

Minder starters, meer stoppers

Naast een toename in het aantal faillissementen waren er in maart meer ondernemers die het zelf voor gezien hielden. Er werden 12.966 ondernemingen opgedoekt, een stijging van 8 procent ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder.

Het aantal startende ondernemers daalde juist met 8 procent ten opzichte van vorig jaar. Vooral in de detailhandel zien ondernemers op dit moment weinig heil. Het gaat met name om fysieke winkels al nam het aantal startende webwinkels ook af.

In de vervoerssector steeg zowel het aantal stoppende als startende ondernemers.  Dat is volgens de KvK te verklaren door de heropening van de economie na de coronacrisi Nu de consumenten weer zelf op pad gaan, is er minder behoefte aan bezorgdiensten van fysieke winkels en restaurants. Tegelijkertijd neemt de vraag naar pakketbezorgers nog altijd toe dankzij de populariteit van online winkelen. 

Het totale aantal starters was, met ruim 23 duizend nieuwe ondernemingen, afgelopen maand nog altijd hoger dan het aantal beëindigingen en faillissementen, waardoor het totaal aantal ondernemingen in Nederland toenam. Begin april staat de teller op ruim 2,2 miljoen, 6 procent meer dan vorig jaar.