Keukengerei

Tijdens het bereiden van maaltijden kunnen chemische stoffen uit bijvoorbeeld het bestek of pannen en gardes vrijkomen en in het eten komen. Zo kan je kleine hoeveelheden van de stoffen binnenkrijgen.

Waarom zitten er chemische stoffen in keukengerei?

Chemische stoffen verbeteren het keukengerei. Zo bakt de koekenpan niet meer aan door bijvoorbeeld de anti-aanbaklaag, zijn kunststofspatels makkelijk schoon te maken na gebruik en zijn broodtrommels van plastic, glas of roestvrij staal (RVS) handig om eten in mee te nemen. Het is niet de bedoeling dat de chemische stoffen in het voedsel terechtkomen. Daarom worden er speciale testen gedaan om zeker te weten hoeveel van de chemische stof er in het voedsel terecht kan komen en om te zorgen dat deze hoeveelheden zo klein zijn dat ze geen effect op de gezondheid hebben.

Aan welke eisen moet keukengerei voldoen?

Het is goed om te weten dat keukengerei moet voldoen aan de Europese Voedselcontactmaterialen Verordening (1935/2004/EG). Hierin staat dat stoffen die in verpakkingsmateriaal voor levensmiddelen of in gebruiksartikelen gebruikt worden ‘ veilig(extra informatie) Veilig betekent dat er geen schadelijke effecten op de gezondheid door het gebruik van producten (met daarin chemische stoffen) te verwachten zijn. De uitspraak over ‘veilig’ gaat uit van normaal gebruik. moeten zijn voor gebruik’, zonder verdere specifieke eisen te stellen. Voor plastic materialen zijn er wel specifieke eisen te vinden in Verordening (10/2011/EU) en (voor gerecycled plastic) 282/2008. Voor specifieke eisen voor andere materialen geldt aanvullende nationale wetgeving. Zo vallen producten van bijvoorbeeld metaal, papier en karton, glas, keramiek, rubber, hout, kurk en textiel, onder het Warenwetbesluit en de bijbehorende Warenwetregeling Verpakkingen en Gebruiksartikelen (WVG).

Producenten mogen bij het maken van keukengerei alleen chemische stoffen gebruiken die geen risico(extra informatie) Een risico is een mogelijk effect dat bij een bepaalde groep personen (of bij bepaalde individuen) kan optreden ten gevolge van het gebruik van een product (met daarin chemische stoffen). voor de gezondheid van consumenten vormen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving door bedrijven. Wil je meer weten over verpakkingsmaterialen van voedingsproducten, dan kan je terecht op de website van het Voedingscentrum.

Voorzorgsmaatregelen

Bij verschillende materialen

Plastic keukengerei is veilig als je het gebruikt volgens de gebruiksaanwijzing. Bij plastic spatels moet je oppassen dat je ze niet te lang verhit. Hierdoor kunnen ze beschadigen. Bij houten spatels heb je hier minder snel last van. Bij snijplanken is het zo dat plastic en glazen snijplanken makkelijker goed schoon te krijgen zijn dan houten snijplanken. Daardoor vindt bij plastic en glazen snijplanken minder snel kruisbesmetting plaats. Dat is het overbrengen van (ziekmakende) bacteriën van het ene product naar het andere product.

Beschadigd keukengerei

Het is beter om beschadigd keukengerei niet meer te gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan pannen met een teflon anti-aanbaklaag. Zo voorkom je dat stukjes teflon in je voedsel terechtkomen. Bij pannen met handvatten van kunststof gebeurt het soms dat ze smelten of wat verbranden. Ventileer de keuken goed als dat gebeurt.

Onderhoud van keukengerei

Hygiëne is belangrijk in de keuken. Maak je keukengerei altijd goed schoon. Afwassen met heet water en afwasmiddel is vaak voldoende.

Reactie van keukengerei met voedsel

Sommige stoffen in voedsel reageren met bijvoorbeeld bestek of aluminiumfolie. Daarom is het eten van eieren of (zuur) fruit met zilver bestek niet aan te raden. Aluminiumfolie moet je niet gebruiken om zoute of zure producten af te dekken. Aluminium is oplosbaar onder invloed van zout en zuur. Om deze reden worden aluminium blikjes gecoat met een beschermlaag aan de binnenkant. Bewaar hele zure of zoute voedingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld vruchtensap, tomatenpuree, rabarber en zoute haring, daarom niet in aluminiumpannen of -schalen.

Chemische stoffen in keukengerei die vragen oproepen

Er zijn veel chemische stoffen in keukengerei die geen risico vormen voor de gezondheid van mens en voor het milieu. Over de veiligheid van een kleine groep chemische stoffen in keukengerei is er echter discussie. De belangrijkste voorbeelden hiervan zijn:

• Weekmakers: Dit zijn olieachtige stoffen die aan bijvoorbeeld siliconen(extra informatie) Siliconen zijn door de mens gemaakte (synthetische) rubberachtige materialen. Het wordt vaak als grondstof gebruikt voor kit, lijm, smeermiddel en keukengerei. In persoonlijke verzorgingsproducten wordt soms de olie-variant toegepast. bakvormen worden toegevoegd om de vorm soepel en buigzaam te maken.

• Minerale olie: Deze olie wordt gebruikt om houten snijplanken te impregneren(extra informatie) Het doordringen van een materiaal met een andere stof. Bijvoorbeeld om een materiaal waterafstotende, schimmelbestendige, brandvertragende of insectwerende eigenschappen te geven. .

• Zware metalen: Deze komen voor in aardewerk en keramiek. Zowel in de klei waarmee schalen, borden, tajines en bekers gemaakt worden, als in de verf waarmee ze beschilderd zijn. Goede kwaliteit keramiek is zo goed verhit dat deze stoffen niet vrijkomen. Bij lage kwaliteit keramiek en aardewerk kunnen de stoffen wel vrijkomen en in het voedsel terechtkomen. Souvenirs zijn berucht bij de controlerende organisaties en worden nogal eens uit de handel gehaald door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Zelf meegebrachte souvenirs worden uiteraard door niemand gecontroleerd.

• Kleurstoffen: Deze stoffen op verpakkingen van voedsel en in keukengerei zelf, geven de verpakking of het product kleur.

• Melaminekunststof (melamine): DIt zit vaak in plastic servies waar vermalen bamboe als vulstof in zit. Ook broodtrommels en drinkbekers worden vaak gemaakt van melaminekunststof. Uit producten van melaminekunststof kunnen chemische stoffen zoals melamine en formaldehyde vrijkomen, wanneer het in aanraking komt met warme en/of zure levensmiddelen. Plastic servies met bamboe mag niet meer verkocht worden en gebruik wordt afgeraden.

• Lachgas (distikstofoxide gas): Dit zit als drijfgas in slagroompatronen. Bij normaal gebruik(extra informatie) Dit betekent dat je een product gebruikt zoals het bedoeld is, of zoals het op het etiket beschreven staat. Abnormaal gebruik van een product is bijvoorbeeld een halve tube tandpasta in je mond doen. Of met haarspray je planten laten glanzen. Of geen raam open doen wanneer er op het product staat dat je het in een goed geventileerde ruimte moet gebruiken, zoals bij gebruik van verf of een impregneerspuitbus.  (het maken van slagroom) zijn slagroompatronen met distikstofoxide gas veilig te gebruiken. Recreatief gebruik van lachgas als roesmiddel blijkt een risico te kunnen vormen voor de gezondheid van gebruikers.

Vermijd beschilderd keukengerei

Kleurstoffen kunnen vrijkomen als ze in contact met voedsel komen als je het keukengerei bijvoorbeeld verwarmt. Gebruik liever onbeschilderde producten.

Houd verpakkingsmateriaal gescheiden van voedsel

Papier en karton dat bedrukt is, bevatten kleurstoffen. Let er vooral bij vette levensmiddelen op dat het eten de kleurstof niet opneemt. Denk aan het gekleurde servetje onder een gebakje of het ontdooien van een pizza terwijl die nog in de doos zit. Doe dit liever niet. Hetzelfde geldt ook als je thee zet. Als je het natte theezakje op het papiertje bewaart voor de volgende kop thee, dan kunnen de kleurstoffen in de thee trekken.

Gebruik liever geen beschadigd keukengerei

Is keukengerei beschadigd, gebruik het liever niet meer. Uit pannen waarvan de coating beschadigd is kunnen bijvoorbeeld nanodeeltjes of polytetrafluoroethyleen (PTFE) vrijkomen.

Veilig keukengerei online kopen?

Koop je keukengerei online, weet dan dat webshops in de EU-lidstaten zich aan Europese regels moeten houden. Koop je via een webshop van buiten de EU, dan gelden er andere eisen voor producten. Je weet dan niet hoe veilig het product is.