Terugblik: de recordregen tijdens de jaarwisseling van 2022-2023

De jaarwisseling 2022-2023 was er één om niet snel te vergeten. Meerdere warmterecords en zelfs maandrecords van december en januari sneuvelden. In dit artikel blikken we terug op een unieke jaarwisseling.

Wie van een afstand naar december 2022 kijkt ziet dat het de eerste te koude decembermaand was sinds 2010. De gemiddelde temperatuur kwam uit op 3,9 graden tegen 4,2 normaal. Niets speciaals zou je op het eerste oog zeggen, maar de eerste achttien dagen van de maand was het volop winterweer met een gemiddelde temperatuur van 0,4 graden. Het vroor meerdere keren matig, lokaal zelfs streng, en daardoor kon zelfs geschaatst worden.

Recordwarme oudjaarsdag

Vanaf 19 december sloeg het weer om en kregen we te maken met aanvoer van zachte lucht vanaf de Atlantische Oceaan. De zuidwestelijke stroming hield de rest van de maand aan en op oudjaarsdag werd bijzonder zachte lucht aangevoerd. Ondanks een bewolkt en herfstachtig weerbeeld werd het recordwarm.

De datum-warmterecords voor oudjaarsdag sneuvelden ruimschoots. In De Bilt werd het 15,9 graden. Het was al de vierde keer deze eeuw dat het record voor oudejaarsdag werd aangescherpt. De eerste keer was in 2006 met 12,3 graden, daarna volgden 2017 met 13,7 graden, 2021 met 14,4 graden en nu dus 2022 met 15,9 graden.

Maximumtemperatuur 31 december 2022

Op de Limburgse meetpunten Ell en Arcen werd het zelfs 17,6 graden. Het record voor 31 december over alle stations stond op 15,1 graden en was in 2021 gemeten in Ell. Toen behaalden we op 30 en 31 december recordlaat de 15 graden en in 2022 deden we dat op oudejaarsdag dunnetjes over. Nog nooit was het zo warm na kerst!

Warmste decemberdag ooit

Met de 15,9 graden in De Bilt sneuvelde zelfs het maandrecord voor december. Het oude maandrecord stond op 15,3 graden en werd gemeten op 24 december 1977 en 17 december 2015. De 17,6 graden in Limburg leverde net geen landelijk maandrecord op. Het maandrecord over het hele land is blijven staan op naam van het opgeheven weerstation Buchten (Limburg). Dit record (17,8 graden) werd genoteerd op 4 december 1953. Van de nog bestaande weerstations is de 17,6 graden in Ell en Arcen wel de hoogste waarde in december ooit gemeten.

Decemberrecords na 31 december 2022. Voor een aantal plaatsen in het westen ten noorden zijn de records niet gebroken op oudjaarsdag 2022.

Officieel warmste jaarwisseling ooit

Als klap op de vuurpijl konden we om 0:00 uur ook de warmste jaarwisseling ooit noteren. In De Bilt was het om middernacht 15,5 graden. Het record van 12,1 graden, dat op naam stond van de jaarwisseling 2006-2007, werd daarmee gebroken. In Ell (Midden-Limburg) was het op het moment van de jaarwisseling het warmst met 16,6 graden.

Warmste nieuwjaarsdag ooit

Aan het begin van nieuwjaarsdag bleef het ongekend zacht, met daarbij veel wind, bewolking en regionaal ook regen. Om 1:00 uur 's nachts sneuvelden direct de datum-warmterecords voor nieuwjaarsdag. Het was 15,6 graden en daarmee werd het oude record van 13,2 graden (uit 2022) verpulverd. Het datumrecord voor 1 januari werd nu al voor de derde keer deze eeuw aangescherpt. In 2012 werd het record op 12,9 graden gezet, in 2022 op 13,2 graden en nu dus op 15,6 graden.

Maximumtemperatuur 1 januari 2023

In het zuidoosten van het land was het nog warmer met temperaturen van ruim 16 graden en in Eindhoven zelfs 16,9 graden. Daarmee is ook het record voor 1 januari over alle stations gebroken. Dit stond op 15,1 graden gemeten in Maastricht. In Volkel werd het 16,6 en in Arcen 16,5 graden. Er waren maar liefst 13 meetpunten van het KNMI waar het afgelopen nacht warmer was dan het vorige record van 15,1 graden.

De maximumtemperatuur wordt gemeten tussen 1 en 1 uur lokale tijd (0-0 uur GMT). De metingen van 1 uur tellen dus mee van 1 januari. In de loop van de nacht werd het geleidelijk minder zacht en werden de waarden die om 1:00 uur al gemeten werden niet meer overschreden.

Narcissen bloeien al in december. Foto: Willy Bonnink-Naves

Maandrecord januari in de nieuwjaarsnacht gebroken

Met de 15,6 graden in De Bilt werd direct ook het maandrecord voor januari gebroken. De tot dusver warmste januaridag op het landelijk hoofdstation was 13 januari 1993 met 15,1 graden. Het record over alle weerstations was ouder en dateerde van 16 januari 1947. Toen werd het in Maastricht 16,5 graden. Nu staat het record dus op Eindhoven met 16,9 graden op 1 januari 2023. De meeste stations hebben nu een maandrecord dat dateert van deze nieuwjaarsdag.

De maandrecords van januari voor alle huidige stations, na de recordwarmte van 1 januari 2023. In Maastricht en op de stations aan de westkust en op de Wadden is geen nieuw warmterecord genoteerd.

Vroegst mogelijke eerste lentedag

Het weerbeeld was eerder herfstachtig dan lenteachtig met veel wind en perioden met regen, maar met een temperatuur boven 15 graden in De Bilt was het ook de vroegst mogelijk officiële lentedag. Dit record kan nooit meer verder worden aangescherpt, want al in de eerste minuut van het jaar konden we in 2023 lente-temperaturen noteren.

Lokaal was in 2022 al voor het eerst sprake van 15 graden op 1 januari. Toen noteerde Maastricht met 15,1 de vroegst mogelijke lokale lentedag. De temperaturen waar we tijdens de jaarwisseling 2022-2023 mee te maken hadden zijn normaal voor de tweede helft van april. Een jaarwisseling die ons wat dat betreft lang zal bijblijven.